منشأ اختلاف آل علی ( ع ) و آل معاويه
عللی كه از جنبه تاريخی میتوان خصومت آل علی ( ع ) و آل معاويه را
توجيه نمود زياد است . البته علت اصلی ، اختلاف طينت و سرشت آنها بود
. مثل اين بود كه اينها دو سرشت بودند و روی همين جهت آل علی ( ع ) به
ايمان و اخلاق و فضيلت پابند بودند و آل معاويه به منافع و جاه و مقام و
مال و ثروت . مجموع علل را میتوان گفت عبارت است از : اختلاف نژادی ،
و خونخواهيها ، و سياست يا رقابت سياسی ، كينه شخصی ، اختلاف در طرز
فكر و ادراك و احساسات . البته آل علی ( ع ) منزه بودند از بعضی از اين
امور ولی در آل معاويه همه اين امور تأثير داشت به علاوه احساس حسادتی
كه از كرامت آل علی ( ع ) و شرف مردمی آنها میكردند . « ام يحسدون
الناس علی ما اتيهم الله من فضله »( 1 ) . عقاد میگويد : " و كان هذا
التنافس بينهما ( حسين ( ع ) و يزيد ) يرجع الی كل سبب يوجب النفرش
بين رجلين من العصبية الی التراب الموروثة ، الی السياسة ، الی العاطفة
الشخصية ، الی اختلاف
الخليقة و النشأش و التفكيرش " ( 1 ) .
عنصر آل علی به حسب اصل فطرت و به حسب تربيت و حجرهائی كه آنها را
پرورش داده بود با عنصر اموی دو عنصر بود .
اميه و هاشم از قديم با هم بر سرزعامت اختلاف كردند و اميه شكست خورد
و به شام رفت . در اسلام هم ابوسفيان كه از همه قريش زيركتر بود ، تحت
تأثير عواطف كينه آميز تا فتح مكه با پيغمبر مبارزه كرد و حال آنكه عقل
او اقتضاء میكر د زودتر تسليم شود . ابولهب هم كه اينقدر مخالف پيغمبر
بود ، چون شوهر خواهر ابوسفيان بود . ( قصه ابوسفيان و عباس و فتح مكه )
.
گويند روزی ابوسفيان - بعد از فتح مكه - چشمش به پيغمبر افتاد ، با
خود گفت : ليت شعری بای شیء غلبنی ( 2 ) ؟ رسول اكرم سخن او را شنيد يا
ضميرش را خواند . آمد و دست به شانهاش زد و فرمود : « بالله غلبتك يا
اباسفيان